عوامل موثر بر پذیرش و به کارگیری فناوری های اطلاعاتی بر اساس مدل های یکپارچه پذیرش و استفاده فناوری و تناسب وظیفه-فناوری

برنامه ریزی راهبردی فناوری اطلاعات از ابزارهای سنجش آمادگی الکترونیکی و بلوغ فناوری در راستای بهبود استفاده از فناوری های اطلاعاتی ارتباطی در کتابخانه است. هدف، ارائه الگوی بومی سازی شده راهبردی با شناسایی عوامل موثر بر پذیرش و به کارگیری فناوری های موجود در کتابخانه های دانشگاهی فردوسی مشهد بود. روش پژوهش، پیمایشی-تحلیلی بود. جامعه پژوهش شامل اعضای هیأت علمی (783 نفر) و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد (11755 نفر) در نیمسال دوم سال تحصیلی 1392-1393 بودند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود که طی دو مرحله در اختیار نمونه هایی 201 و 373 نفری با روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی قرار گرفت. تمامی پرسشنامه های توزیع شده در هر دو نمونه گردآوری شد. روایی صوری پرسشنامه اول با توزیع پرسشنامه میان برخی از اساتید علم اطلاعات و دانش شناسی مورد تأیید قرار گرفت. روایی محتوایی پرسشنامه نهایی نیز با استفاده از ماتریس همبستگی چرخش یافته مورب در روش تحلیل عاملی تأییدی مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. داده های گردآوری شده با استفاده از روش تحلیل مسیر در نرم افزار لیزرل مورد بررسی قرار گرفت و بارهای عاملی و ضرایب مسیر به عنوان ضرایب همبستگی رگرسیون چندگانه در راستای تشخیص عوامل موثر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از سوال ها حاکی از آن بود که تمایلات رفتاری، نفوذ اجتماعی و آموزش و اطلاع رسانی بر پذیرش فناوری برای هر دو گروه اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به صورت یکسان؛ و توانایی شخصی، ویژگی های وظیفه، رفع نیاز اطلاعاتی و سواد رایانه ای برای اعضای هیأت علمی و توانایی شخصی، ویژگی های وظیفه، رفع نیاز اطلاعاتی و تناسب وظیفه با فناوری موجود برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی در به کارگیری فناوری نزد جامعه پژوهش، عوامل اثرگذار بودند. از این بین متغیر تمایلات رفتاری، بیش ترین تأثیر را بر پذیرش فناوری، و متغیرهای رفع نیاز اطلاعاتی و ویژگی های وظیفه به ترتیب بیش ترین تأثیر را در به کارگیری فناوری اطلاعات در جامعه پژوهش داشتند. آزمون فرضیه ها نشان داد که مدل های آماری نظریه های تناسب وظیفه-فناوری و یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری در جامعه پژوهش دارای نیکویی برازش بودند و می توان از آن ها برای ایجاد مدل بومی سازی شده راهبردی استفاده کرد. در نهایت، مشخص شد که برجسته بودن عامل ویژگی های وظیفه در برابر ویژگی های فناوری ممکن است ناشی از توجه کاربران کتابخانه به فناوری در راستای رفع نیاز اطلاعاتی یا به روز نبودن و جذاب نبودن فناوری های موجود در کتابخانه باشد که عامل تسهیل شرایط در پذیرش فناوری را تحت تأثیر قرار می دهد.